Năm 2009, thị trường ngoại hối tiếp tục căng thẳng do tình trạng găm giữ ngoại tệ của doanh nghiệp và dân cư. Nhu cầu mua ngoại tệ tăng đột biến, trong khi nhu cầu vay ngoại tệ giảm sút. Để tăng cường hiệu quả điều hành tỉ giá và quản lý thị trường ngoại hối, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã thực hiện đồng bộ ba nhóm giải pháp cơ bản, bao gồm sử dụng các công cụ kinh tế và quyết liệt chấn chỉnh thị trường, chống đầu cơ, đẩy mạnh hoạt động thông tin - tuyên truyền.
Những giải pháp này đã tạo ra những thay đổi mang tính đột phá trong điều hành chính sách tiền tệ và tỉ giá, nhất là trong hai năm trở lại đây, bước đầu tạo lập sự ổn định của tỉ giá và thị trường ngoại tệ, đáp ứng đầy đủ nhu cầu hợp pháp về ngoại tệ của doanh nghiệp và cá nhân, tâm lý găm giữ ngoại tệ đã từng bước bị đẩy lùi, dự trữ ngoại hối tăng mạnh. NHNN đã chủ động mua ngoại tệ và cung ứng ra thị trường, góp phần hỗ trợ thanh khoản cho các tổ chức tín dụng (TCTD) và hạ dần mặt bằng lãi suất, nhưng không gây áp lực lên tỉ giá và lạm phát.
Từ quí 4/2011, NHNN thường xuyên đưa ra các cam kết về việc tiếp tục duy trì ổn định tỉ giá trong từng thời kỳ, với mức điều chỉnh tăng khoảng 1% trong những tháng cuối năm 2011 và tăng 2-3% trong năm 2012 và 2013. Để thực hiện những cam kết này, NHNN đã theo dõi chặt chẽ diễn biến cung cầu ngoại tệ trên thị trường và cán cân thanh toán quốc tế, kịp thời có biện pháp can thiệp cần thiết. Bên cạnh đó, NHNN đã chủ động phối hợp với các bộ, ngành liên quan trong việc quản lý, giám sát và xử lý vi phạm về hoạt động kinh doanh ngoại tệ, ban hành nhiều văn bản qui phạm pháp luật về quản lý và kinh doanh ngoại hối.
Từ cuối năm 2011 cho đến đầu năm 2013, tỉ giá bình quân liên ngân hàng được duy trì ổn định ở mức 20.828 VND/USD. Tuy nhiên, căng thẳng tỉ giá bắt đầu xuất hiện từ đầu quí 2/2013 do mặt bằng lãi suất VND tiếp tục giảm mạnh, buộc NHNN phải điều chỉnh tăng thêm 1% lên 21.036 VND/USD kể từ ngày 28/6/2013 sau khi tung ra một lượng đáng kể ngoại tệ để bình ổn thị trường. NHNN cũng điều chỉnh tăng giá mua bán ngoại tệ cho phù hợp với cung cầu trên thị trường và sức mua thực tế của VND, khuyến khích các TCTD bán ngoại tệ cho NHNN để tăng dự trữ ngoại hối nhà nước.
Trong hai năm qua, NHNN đã thực hiện các biện pháp kiềm chế lạm phát, góp phần ổn định giá trị VND. Các mức lãi suất điều hành và lãi suất huy động VND được điều chỉnh giảm, phù hợp với diễn biến lạm phát và điều hành tỉ giá, đảm bảo mức chênh lệch cao hơn so với lãi suất ngoại tệ nhằm khuyến khích xu hướng nắm giữ VND.
NHNN cũng thực hiện các giải pháp chuyển dần quan hệ huy động – cho vay ngoại tệ sang quan hệ mua – bán ngoại tệ như thu hẹp đối tượng được phép vay ngoại tệ, giảm giới hạn trạng thái ngoại tệ tại các TCTD, tăng tỉ lệ dự trữ bắt buộc đối với tiền gửi ngoại tệ, kiên quyết xử lý hoạt động mua mua bán ngoại tệ trái phép và chống buôn lậu vàng qua biên giới. NHNN đã chỉ đạo các NHNN chi nhánh tại các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tăng cường các biện pháp quản lý ngoại tệ và kinh doanh vàng, phát hiện và xử lý vi phạm, yêu cầu các TCTD chấp hành nghiêm chỉnh các qui định về quản lý ngoại tệ và hoạt động kinh doanh vàng, đặc biệt là qui định về tỉ giá và giao dịch ngoại hối. Nhờ đó, xu hướng chuyển dịch tiền gửi ngoại tệ sang VND ngày càng tăng, góp phần đẩy lùi tình trạng đô la hóa nền kinh tế.
Trong những tháng cuối năm 2013, NHNN sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ diễn biến trên thị trường tiền tệ và áp dụng những biện pháp cần thiết để ổn định thị trường ngoại tệ, góp phần ổn định tình hình kinh tế vĩ mô và tăng niềm tin vào VND.
