Vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, hoạt động ngân hàng năm 2011 đã đạt được những kết quả tích cực và thu hút được sự quan tâm đặc biệt của dư luận. Nhân dịp đầu Xuân Nhâm Thìn 2012, phóng viên Đài Truyền hình Việt Nam và Truyền hình Thông tấn xã đã có dịp trao đổi với Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Văn Bình. Ban biên tập Website NHNN xin trân trọng giới thiệu nội dung cuộc trao đổi của Thống đốc.
PV: Thưa Thống đốc, trong năm 2011 vừa qua, ngành Ngân hàng đã đạt được những thành tựu như thế nào?
Thống đốc NHNN: Tôi có thể khẳng định rằng, năm 2011 là năm mà NHNN và các tổ chức tín dụng (TCTD) Việt Nam đã góp phần hết sức quan trọng vào việc thực hiện các mục tiêu và định hướng chính sách của Chính phủ, nhất là trong việc kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và đảm bảo an sinh xã hội. Như chúng ta đã biết, năm vừa qua, tăng trưởng tín dụng của hệ thống Ngân hàng ở mức rất thấp, thấp nhất trong vòng 20 năm đổi mới. Nhờ tăng trưởng tín dụng thấp như vậy, hệ thống Ngân hàng đã góp phần kiềm chế lạm phát. Cụ thể, tốc độ lạm phát đã giảm xuống từ tháng 8/2011 và lạm phát cả năm được kiểm soát ở mức 18,58%. Bên cạnh đó, hệ thống ngân hàng cũng đã góp phần vào việc đảm bảo các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô khác ở mức tương đối ổn định và tốt hơn nhiều so với những năm trước đây, trong đó có việc giảm nhập siêu, cải thiện cán cân thanh toán tổng thể. Năm 2011, nhập siêu của nước ta chỉ ở mức trên 10%. So với chỉ tiêu đặt ra là 16% thì đó là một thắng lợi rất lớn. Ngoài ra, dự trữ ngoại hối nhà nước cũng tăng lên và thặng dư cán cân thanh toán tổng thể được nâng lên mức khoảng 2,5 tỷ USD. Đặc biệt, với việc hướng tín dụng ngân hàng vào các lĩnh vực sản xuất thiết yếu của nền kinh tế như phát triển nông nghiệp và nông thôn, xuất khẩu… nên mặc dù tốc độ tăng trưởng tín dụng thấp nhưng nền kinh tế vẫn tăng trưởng ở mức 6%. Đó là một mức tăng trưởng rất đáng khích lệ so với các nước trong khu vực và thế giới.
PV: Thống đốc đã từng chia sẻ với báo chí, năm 2012, vấn đề lo ngại lớn nhất trong điều hành của NHNN là việc giảm lãi suất. Vậy lộ trình giảm lãi suất năm nay sẽ như thế nào, thưa ông?
Thống đốc NHNN: Lãi suất ngân hàng là vấn đề rất có ý nghĩa đối với sự phát triển kinh tế - xã hội năm 2012. Không chỉ Chính phủ, NHNN mà đông đảo người dân, doanh nghiệp cũng hết sức quan tâm đến vấn đề này. Hiện nay, đã có những tiền đề và nền tảng nhất định cho việc giảm lãi suất. Cụ thể, từ tháng 8/2011 trở lại đây, tốc độ tăng của chỉ số giá tiêu dùng (CPI) có chiều hướng giảm dần và đều ở mức dưới 1%, tạo nền tảng cho kỳ vọng giảm lạm phát trong thời gian tới. Bên cạnh đó, NHNN đang tập trung vào việc xử lý thanh khoản của các TCTD và nếu xử lý tốt vấn đề này sẽ tạo thêm tiền đề vững chắc hơn cho việc giảm lãi suất trong năm 2012. Mục tiêu của Chính phủ năm 2012 là kiềm chế lạm phát ở mức một con số, cụ thể định hướng lạm phát sẽ ở mức 9 – 9,5%. Nhiều tổ chức quốc tế, trong đó có Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), đã đánh giá, nếu Việt Nam duy trì các giải pháp quyết liệt như trong năm 2011 thì lạm phát ở Việt Nam năm 2012 sẽ ở mức 8-8,5%. Nếu mục tiêu lạm phát đó đạt được vào cuối năm 2012 thì hệ thống ngân hàng có khả năng để giảm mặt bằng lãi suất huy động xuống mức khoảng 10%/năm. Với mục tiêu như vậy thì trong năm 2012, mức lãi suất sẽ được giảm dần theo các tín hiệu thị trường như đã nói ở trên, tức là cùng với mức độ giảm lạm phát và vấn đề thanh khoản của hệ thống ngân hàng được cải thiện.
PV: Trong năm 2012, NHNN sẽ có chính sách gì để quản lý thị trường vàng để vừa đảm bảo được giá trị tài sản của người dân và vừa có thể khơi thông dòng vốn này để phục vụ sản xuất kinh doanh?
Thống đốc NHNN: Việc quản lý thị trường vàng một mặt phải đảm bảo quyền của người dân trong dự trữ vàng, mặt khác phải đảm bảo huy động nguồn vốn đó phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, đặc biệt trong giai đoạn khó khăn như hiện nay. Theo đánh giá của NHNN, lượng vàng trong dân tương đối lớn, khoảng 300 - 500 tấn. Nếu chúng ta không huy động được số vàng này trong dân để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội thì đất nước chưa thể mạnh lên được. Với phương châm như vậy, NHNN đã trình Chính phủ xem xét ban hành Nghị định thay thế Nghị định 174 về quản lý hoạt động sản xuất và kinh doanh vàng, trong đó có hoạt động sản xuất kinh doanh vàng miếng. Bên cạnh đó, vừa qua, Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định số 95/2011/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực kinh doanh ngoại tệ và vàng. Trên cơ sở hai Nghị định nêu trên, NHNN sẽ trình Chính phủ đề án huy động vàng trong dân để phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội. Chúng tôi tin tưởng rằng, với các công cụ này, một mặt chúng ta sẽ ngăn chặn được hiện tượng đầu cơ vàng trong nền kinh tế, bình ổn được thị trường vàng, điều tiết giá vàng trong nước diễn biến phù hợp với giá vàng thế giới; mặt khác sẽ huy động được lượng vàng trong dân để phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
PV: Thưa Thống đốc, cụ thể hơn trong đề án huy động vàng trong dân, NHNN có biện pháp gì để huy động được lượng vốn không nhỏ này?
Thống đốc NHNN: Theo quy định tại Nghị định mới thay thế Nghị định 174 về quản lý hoạt động sản xuất và kinh doanh vàng trên lãnh thổ Việt Nam, Nhà nước ta thừa nhận quyền sở hữu, quyền tích trữ, quyền mua bán vàng của người dân. Thực tế, các TCTD trước đây đã tiến hành huy động vàng và cho vay bằng vàng. Nhưng thời gian vừa qua, đặc biệt là trong năm 2010 và 2011, sự biến động quá lớn của giá vàng làm cho việc huy động và cho vay bằng vàng của các TCTD gặp nhiều rủi ro, do vậy, hoạt động này chưa phát huy được hiệu quả. Trong đề án huy động vàng, thời gian tới, Nhà nước sẽ đứng ra huy động vàng thông qua các TCTD, hay nói khác, các TCTD sẽ làm đại lý cho NHNN trong việc huy động vàng. Với hình thức này, Nhà nước không can thiệp trực tiếp vào thị trường mà thông qua các tổ chức trung gian, ở đây là các TCTD. Mặt khác, với nhiều công cụ khác nhau, ví dụ kinh doanh vàng trên thị trường quốc tế, Nhà nước sẽ bảo hiểm được rủi ro do biến động của giá vàng thế giới, do đó đảm bảo giá trị tài sản của người dân mà vẫn có thể sử dụng số vàng đó quy đổi thành ngoại tệ để phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội.
PV: Thưa ông, ổn định tỷ giá được coi là một điểm sáng trong năm 2011. Vậy trong năm 2012, những giải pháp để tiếp tục duy trì sự ổn định này sẽ được đưa ra như thế nào?
Thống đốc NHNN: NHNN sẽ có các giải pháp và công cụ thích hợp để thực hiện được mục tiêu đề ra. Những kết quả đạt được trong năm 2011 là một minh chứng cho thấy, nếu phối hợp một cách đồng bộ, quyết liệt các công cụ của chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác thì chúng ta có thể ổn định được tỷ giá.
Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 01/NQ-CP về những giải pháp chủ yếu chỉ đạo điều hành thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2012. Về cơ bản, Nghị quyết số 01 có nhiều nét tương đồng với Nghị quyết số 11 ban hành trong năm 2011. Do đó, những kết quả đáng khích lệ đạt được trong năm 2011 là tiền đề để chúng ta tin tưởng rằng, chúng ta sẽ đạt được những kết quả như vậy trong năm 2012. Nếu không có cú sốc đột biến từ bên ngoài và với việc triển khai quyết liệt các chính sách theo Nghị quyết 01 của Chính phủ thì chúng ta có thể giữ ổn định thị trường ngoại hối, mức biến động hay phá giá của đồng Việt Nam không quá 2-3%.
PV: Có ý kiến cho rằng, tái cơ cấu hệ thống Ngân hàng được ví như là sửa một cỗ xe đang vận hành. Vậy làm thế nào để vừa vận hành tốt, vừa tái cơ cấu được hệ thống Ngân hàng? Sang năm 2012, định hướng tái cơ cấu hệ thống Ngân hàng sẽ như thế nào, thưa Thống đốc?
Thống đốc NHNN: Tất nhiên, mọi sự so sánh đều là khập khiễng. Tuy vậy, chúng ta cũng không nên đặt vấn đề tái cơ cấu hệ thống Ngân hàng một cách quá nặng nề mà nên hiểu rằng, đó là quá trình tự hoàn thiện của bất kỳ một thực thể nào. Bản thân cá nhân mỗi con người cũng vậy. Chúng ta vừa phải sống, đồng thời phải luôn luôn hoàn thiện mình để phù hợp với nhiệm vụ đặt ra trong từng giai đoạn. Hệ thống ngân hàng Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu trong giai đoạn vừa qua, nhưng để đáp ứng tốt hơn yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn tới, thì hệ thống Ngân hàng phải đổi mới, chỉnh sửa để tiếp tục hoàn thiện.
Tái cơ cấu hệ thống Ngân hàng Việt Nam là một quá trình lâu dài, nhưng trong năm 2012, mục tiêu của chúng tôi hết sức ngắn gọn. Một là đảm bảo thanh khoản của TCTD. Hai là xử lý dứt điểm các TCTD yếu kém, các TCTD có tình hình tài chính không lành mạnh, đảm bảo ổn định chung của hệ thống các TCTD Việt Nam, góp phần tăng trưởng bền vững trong năm 2012.
PV: Nếu miêu tả bức tranh ngân hàng năm 2012 thì Thống đốc có thể nói ngắn gọn như thế nào, thưa Thống đốc?
Thống đốc NHNN: Năm 2012 sẽ tiếp tục là một năm đầy thử thách - một năm mà hệ thống Ngân hàng phải hết sức cố gắng để không những góp phần vượt qua khó khăn chung của nền kinh tế mà còn giải quyết được vấn đề nội tại của hệ thống Ngân hàng. Để làm được hai việc đó, ngành Ngân hàng phải có những giải pháp hết sức quyết liệt, đồng thời phải có sự đồng nhất, chia sẻ của cả NHNN và các TCTD.
Xin cảm ơn Thống đốc
Nguồn tin: NHNN
