Đã thiết lập trật tự thị trường

Trước những biến động bất thường của tỷ giá, Phó Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng đã khẳng định NHNN không tiếp tục điều chỉnh tỷ giá và sẽ áp dụng các biện pháp kiên quyết để ổn định giá trị VND. Ngay sau đó, NHNN đã “triệu tập” 14 ngân hàng lớn nhất hệ thống NHTM tại một cuộc họp chuyên bàn về phân tích tình hình, nhận định bản chất hiện tượng và công bố các giải pháp nhằm tỷ giá đi đúng mục tiêu điều hành, cho thấy sự kiên quyết với những cam kết về tỷ giá của Thống đốc NHNN trước đó.

Biến động tỷ giá gần đây mang yếu tố tâm lý nhiều hơn nhu cầu thực của kinh tế

Tại sao lại có cuộc họp G14 ngày 11/7? Một chuyên gia về lĩnh vực chính sách tiền tệ và ngân hàng tự lý giải: NHNN nhận thấy chớm có hiện tượng giao dịch USD trên thị trường liên ngân hàng tuần qua rất hạn chế. Nhiều ngân hàng không mua lại được USD từ DN. Trong khi vẫn tiếp tục phải đáp ứng nhu cầu USD cho khách hàng. Do đó, đã có ngân hàng “cố thủ” chờ NHNN can thiệp thị trường.

Tâm lý găm giữ của cả ngân hàng và DN do cùng sự kỳ vọng USD tăng giá khiến thị trường bị “hâm nóng”. Và sau khi NHNN “nắn gân” bằng một loạt động thái áp dụng công cụ điều hành kết hợp với chỉ đạo kiên quyết để giữ nghiêm kỷ luật thực thi chính sách, cục diện thị trường thay đổi nhanh chóng.

Lãnh đạo một NHTMCP thuộc nhóm G14 cho biết, chỉ sau vài giờ khi cuộc họp ngày 11/7 kết thúc, phản ứng thị trường diễn biến khá tích cực, giao dịch ngoại tệ trên thị trường liên ngân hàng đã sôi động trở lại.

Theo bản tin của HSBC, trên thị trường ngoại hối chiều ngày 11/7, tỷ giá tiếp tục giảm về biên độ quy định. Tỷ giá VND/USD liên ngân hàng đóng cửa ngày 11/7 tại 21.280 đồng, giảm 0,33% so với 10/7… Nếu như trước đó tỷ giá USD/VND giao dịch trên thị trường này luôn kịch trần, thậm chí có lúc còn vượt trần (giao dịch không chính thức), thì đến ngày 12/7 tỷ giá đã được giao dịch quanh trần.

Do đó, các NHTM có thể mua “tay bo” trên thị trường liên ngân hàng thay vì chờ mua USD của NHNN. Bởi nếu mua USD của NHNN, NHTM sẽ phải mua với giá trần, và phải chờ vài ngày sau mới nhận được “hàng” khiến các NHTM chùn tay.

Cùng đó, nhiều NHTM rút đơn xin mua ngoại tệ tại NHNN, tự cân đối nguồn ngoại tệ, thay vì găm giữ hoặc giao dịch “ngoài luồng” trước đó. “Mức giá bán ngoại tệ NHNN sẽ đưa ra trên cơ sở cung - cầu thị trường. Qua đây cũng là bài học đối với các NHTM trong cách ứng xử đối với thị trường” - lãnh đạo vụ chức năng NHNN cho biết.

“Việc NHNN thông báo sẽ lập tức bán USD để ổn định thị trường không phải là “làm khó” NHTM, mà tiếp tục khẳng định vai trò của NHNN là người mua bán cuối cùng và không thể bán với giá “bao cấp” cho bất cứ ngân hàng nào. Song, thực tế, ngoài những ngân hàng tự cân đối được nguồn ngoại tệ, cũng có một số ngân hàng gặp khó khăn nên NHNN đã cung ra thị trường một lượng ngoại tệ nhất định. “NHNN chỉ hỗ trợ thị trường một lượng USD nhất định khi thị trường vận hành tốt trở lại NHNN sẽ ngừng can thiệp”, vị này lưu ý.

Nếu điều chỉnh, phải sau 3 đến 6 tháng nữa

Những cam kết và hành động mạnh mẽ của NHNN đã củng cố niềm tin của thị trường. Tỷ giá tại các NHTM lớn như Vietcombank, BIDV, Eximbank đến chiều 12/7 tiếp tục điều chỉnh giảm giá mua vào về mức 21.190 - 21.210 đồng/USD thay vì 21.220 đồng/USD chiều ngày 11/7. Chiều bán ra của hai ngân hàng trên vẫn giữ ở mức 21.246 đồng/USD. Còn trên thị trường tự do, nếu như đầu tuần trước, tỷ giá vẫn ở mức 21.850 đồng/USD thì đến sáng ngày cuối tuần (12/7) giá USD chỉ ở mức 21.500 đồng/USD – 21.550 đồng/USD (mua vào – bán ra).

Cũng tại cuộc họp G14 nói trên, lãnh đạo Vụ chức năng NHNN cho biết, đã chỉ đạo NHNN chi nhánh các tỉnh, thành phố phối hợp với các lực lượng chức năng trên địa bàn triển khai các biện pháp cần thiết nhằm tăng cường công tác quản lý ngoại hối; phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi mua bán ngoại tệ trái quy định của pháp luật. Theo ghi nhận của phóng viên tại một số cửa hàng kinh doanh ngoại tệ trên phố Hà Trung, các cửa hàng thưa thớt khách, giao dịch không còn sôi động như những ngày trước đó.

Theo nhận định của một chuyên gia độc lập, TS. Nguyễn Trí Hiếu, động thái điều chỉnh tỷ giá tăng thêm 1% chứng tỏ sự linh hoạt của NHNN đối với tỷ giá.

“Những biến động tỷ giá gần đây mang yếu tố tâm lý nhiều hơn yếu tố kinh tế. Dĩ nhiên có những yếu tố mang tính kỹ thuật: nhập siêu đòi hỏi lượng ngoại tệ lớn trả nhà cung cấp hàng hóa; thị trường vàng biến động gây ra hiện tượng đầu cơ gom USD mua vàng… Nhưng những yếu tố này không đủ lớn đến mức NHNN phải tiếp tục điều chỉnh tỷ giá”, ông Hiếu phân tích.

Cũng theo TS. Hiếu, “thủ phạm” lần này được nhận rõ chủ yếu xuất phát tâm lý dẫn đến hiện tượng găm giữ USD của tổ chức kinh tế, nguời dân. Nên động thái NHNN cam kết “cứng rắn” đối với tỷ giá trong những ngày qua là rất cần thiết, trấn áp tâm lý những người còn đang đắn đo trước quyết định có lợi hay không khi góp phần vào biến động của thị trường, đồng thời gia tăng lòng tin của người dân đối với VND.

Tuy vậy, TS. Hiếu cũng phải thừa nhận rằng, biến động tỷ giá chưa thể chấm dứt ngay được do chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới vẫn còn cao, vẫn có “dư địa” cho giới đầu cơ gom USD mua vàng; đồng thời những yếu tố khách quan trên thị trường tài chính thế giới khiến USD lấy lại vị thế cũng đang tác động đến tâm lý muốn găm giữ USD để bảo toàn giá trị.

Song, ông cũng khuyến cáo: trong vòng 3 tháng tới không nên đề cập đến việc điều chỉnh tỷ giá thêm lần nữa. Xa hơn, 3 – 6 tháng tới NHNN có thể xem xét đến việc điều chỉnh tỷ giá, nếu thị trường có “biến” vào thời điểm cuối năm theo yếu tố mùa vụ.

Đồng quan điểm, TS. Trịnh Quang Anh đánh giá, sự can thiệp của NHNN trong những ngày qua là phù hợp và tác động tích cực đến thị trường. Những bước đi trong điều hành chính sách tỷ giá của NHNN trong thời gian qua đúng và trúng. “Nhưng trong thời gian tới NHNN cần phối hợp với các đơn vị liên quan mạnh tay hơn đối với hoạt động kinh doanh ngoại tệ trái phép trên thị trường tự do. Đây là một trong những yếu tố tác động đến sức “nóng” của tỷ giá đợt này”, TS. Anh đề xuất.

Theo các chuyên gia, nếu tâm lý thị trường được trấn an tốt thì từ nay đến cuối năm tỷ giá sẽ không có nhiều biến động. TS. Trịnh Quang Anh cho rằng, vấn đề mấu chốt để tỷ giá ổn định là cán cân thanh toán quốc tế hiện nay khá tích cực với kỳ vọng năm 2013 sẽ thặng dư ở mức 5 tỷ USD. Theo báo cáo cập nhật kinh tế do WB mới công bố, dự trữ ngoại hối của Việt Nam cải thiện từ mức 2,2 tháng nhập khẩu (quý I/2012) lên mức khoảng 2,8 tháng nhập khẩu trong quý I/2013 và trong 2 năm qua, dự trữ ngoại hối của Việt Nam đã tăng gấp đôi...

Những yếu tố trên có thể khẳng định nguồn ngoại tệ khá dồi dào, cùng với giải pháp điều hành chính sách tỷ giá linh hoạt, NHNN hoàn toàn đủ lực can thiệp thị trường ngoại tệ, giữ ổn định tỷ giá.