Đã giảm bớt được đô la hóa
Theo báo cáo này, NHNN cho biết, cơ quan này đã bám sát Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ và diễn biến kinh tế vĩ mô, điều kiện thị trường tiền tệ, từ sau kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XIII.
Cụ thể, NHNN tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ, tín dụng thận trọng, hiệu quả, chủ động dẫn dắt thị trường; phối hợp hài hòa giữa CSTT với chính sách tài khóa để kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra nhằm góp phần tăng tính thanh khoản cho nền kinh tế nhưng vẫn đảm bảo kiềm chế lạm phát, tăng tính ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh, giảm mặt bằng lãi suất ở mức hợp lý phù hợp với các cân đối vĩ mô.
Theo NHNN, tính đến cuối tháng 5/2013, tổng phương tiện thanh toán tăng khá (tăng 5,46% so với cuối năm 2012) thể hiện sự thành công trong việc chuẩn bị nguồn lực tháo gỡ khó khăn về vốn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của nền kinh tế.
Mặc dù trần lãi suất huy động đã được điều chỉnh giảm đáng kể nhưng huy động vốn VND tăng 7,55%. Đây là nguồn vốn dồi dào và ổn định để các TCTD có dư địa giảm lãi suất cho vay, mở rộng tín dụng và đảm bảo thanh khoản ổn định, không biến động căng thẳng như các năm trước.
Cũng tính đến cuối tháng 5/2013, dư nợ tín dụng tăng 2,98% so với cuối năm 2012 (trong năm 2012, phải đến cuối quý 2, tín dụng mới tăng trưởng dương so với cuối năm 2011). Trong đó, tín dụng bằng VND tăng 5,48%, tín dụng bằng ngoại tệ giảm 8,41%, góp phần quan trọng giảm bớt tình trạng đô la hóa trong nền kinh tế.
NHNN đánh giá tốc độ tăng tín dụng đối với nền kinh tế tăng trưởng như trên là đáng khích lệ trong bối cảnh nền kinh tế còn nhiều khó khăn, sức cầu yếu, khả năng hấp thụ vốn còn hạn chế, phản ánh nỗ lực của NHNN và hệ thống TCTD trong việc tháo gỡ khó khăn về vốn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.
NHNN nhấn mạnh, đến nay mặt bằng lãi suất huy động và cho vay giảm 2-4%/năm so với đầu năm 2013. Lãi suất của các khoản cho vay mới đã giảm mạnh về mức lãi suất của giai đoạn 2005-2006 và thấp hơn năm 2007 là điều kiện tốt để các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh tăng khả năng tiếp cận vốn ngân hàng.
Lãi suất của các khoản cho vay cũ cũng giảm mạnh và thời gian tới sẽ tiếp tục giảm do từ đầu tháng 5/2013, bốn NHTMNN đã cam kết giảm lãi suất của các khoản vay cũ về mức tối đa 13%/năm. Lãi suất cho vay giảm mạnh trong khi tín dụng chưa tăng cao cho thấy lãi suất không còn là nhân tố ảnh hưởng tới lưu thông dòng vốn tín dụng và chu chuyển vốn trong nền kinh tế.
Việc giảm nhanh mặt bằng lãi suất huy động và cho vay, trong đó lãi suất cho vay giảm nhanh hơn so với lãi suất huy động đã khiến cho chênh lệch lãi suất đầu vào và đầu ra của hệ thống ngân hàng giảm mạnh.
“Hiện nay, chênh lệch giữa lãi suất đầu vào và lãi suất đầu ra chưa tính đến chi phí dự phòng rủi ro tín dụng là 3,03%; nếu trừ chi phí dự phòng rủi ro tín dụng thì chênh lệch chỉ còn 1,93%, giảm so với mức 2,33%/năm tại thời điểm cuối năm 2012. Đây cũng là nguyên nhân khiến lợi nhuận của các TCTD sụt giảm mạnh trong năm 2012 và những tháng đầu năm 2013.” – báo cáo nhấn mạnh.
Tín dụng thường tăng mạnh vào cuối năm
Báo cáo của NHNN phân tích nguyên nhân khiến tăng trưởng tín dụng vẫn còn thấp so với mục tiêu 12% đề ra từ đầu năm 2013 chủ yếu là do hàng tồn kho lớn, sức mua yếu, tổng cầu giảm mạnh, nợ xấu cao, thị trường bất động sản tiếp tục đóng băng, tình hình tài chính của doanh nghiệp rất khó khăn và không lành mạnh.
Một số doanh nghiệp còn điều kiện hoạt động thì cũng cầm chừng không dám vay vốn ngân hàng để đẩy mạnh sản xuất kinh doanh mặc dù lãi suất đã phù hợp làm cho sức hấp thụ vốn tín dụng giảm sút; một số doanh nghiệp, thực tế đã ngừng hoạt động, không còn điều kiện khắc phục, nhu cầu vay vốn ngân hàng cũng chỉ nhằm kéo dài quá trình phá sản; một số doanh nghiệp khác mặc dù có đưa ra phương án vay vốn ngân hàng nhưng tình hình tài chính thiếu lành mạnh, tính khả thi của đề án không đảm bảo, rủi ro cao.
Trong khi đó, nợ xấu cao cũng làm cho các TCTD thận trọng hơn trong việc ra quyết định cho vay, kiên quyết không hạ chuẩn tín dụng, tránh làm gia tăng nợ xấu.
Theo NHNN, để góp phần tăng cầu tín dụng trong thời gian tới, cần có các giải pháp đồng bộ để tăng tổng cầu, hỗ trợ thị trường, tiêu thụ sản phầm đầu ra của doanh nghiệp, qua đó tăng khả năng hấp thụ vốn tín dụng.
Ngoài ra, để khơi thông dòng vốn tín dụng trong nền kinh tế, bản thân các doanh nghiệp cũng phải tiến hành cơ cấu lại hoạt động để nâng cao hiệu quả hoạt động, các cơ chế hỗ trợ cho doanh nghiệp vay vốn như cơ chế bảo lãnh tín dụng cần phải được triển khai quyết liệt hơn, tình trạng nợ đọng ngân sách cần phải được xử lý.
Mặc dù tín dụng 5 tháng đầu năm 2013 tăng ở mức thấp nhưng, theo NHNN, đã có những tín hiệu để đảm bảo cả năm tăng trưởng tín dụng đạt mức 12% theo kế hoạch do tín dụng thường tăng mạnh vào 6 tháng cuối năm (6 tháng cuối năm 2012, tín dụng tăng gần 9%), mặt bằng lãi suất và thanh khoản của các TCTD đã tốt hơn nhiều so với năm ngoái.
Đặc biệt, gói hỗ trợ tín dụng 30 ngàn tỷ đồng cho người có thu nhập thấp, người làm công ăn lương mua nhà ở và cho các doanh nghiệp xây dựng nhà ở xã hội, cùng việc sớm đưa công ty Quản lý tài sản của các TCTD Việt Nam (VAMC) vào hoạt động sẽ góp phần xử lý nợ xấu, khai thông tín dụng. Ngoài ra, các giải pháp của chính sách tài khóa như hoãn, giảm các mức phí, thuế, phát hành thêm trái phiếu Chính phủ để xử lý nợ xấu mà trước tiên là nợ đọng xây dựng cơ bản của chính quyền địa phương (khoảng 95 ngàn tỷ đồng) cũng sẽ có tác dụng làm tăng trưởng tín dụng được ấm lên.
