Thống đốc cho hay, Ngân hàng Nhà nước đã trình Chính phủ và được chấp thuận hạ tiếp trần lãi suất huy động. Từ ngày 11/6, mức trần sẽ giảm tiếp 2% một năm, từ 11% về 9%.
Không nêu chi tiết việc áp dụng kỳ hạn, song ông Bình cho biết, mức trần 9% có thể áp dụng với các khoản gửi từ 1 tháng trở lên. Như vậy, với mức dưới 1 tháng là 3% cao nhất như hiện nay, khi điều chỉnh giảm thêm, lãi suất có thể chỉ còn cao nhất 1% một năm.
Cơ sở để trình phương án giảm lãi suất huy động là lạm phát tiếp tục giảm. Trong tháng 6, CPI dự báo sẽ tăng khoảng 0,2% và cả năm là 8%. Do đó, lãi suất 9% vẫn đảm bảo thực dương (cao hơn lạm phát).
Trước đó, sau cuộc họp với Ngân hàng Nhà nước hôm 31/5, lãnh đạo một nhà băng nằm trong nhóm G14 cho hay, cuối tháng 6, trần lãi suất tiếp tục được điều chỉnh. Sở dĩ phải để cuối tháng 6 trong khi điều kiện đã chín muồi, là do sợ thị trường và người dân rơi vào tâm lý sốc khi lãi suất hạ quá nhanh.
Từ đầu năm, Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh giảm lãi huy động tổng cộng 3 lần. Lần đầu tiên từ 14% về 13% vào ngày 13/3. Các lần tiếp theo diễn ra vào 11/4 và 28/5 với mức giảm lần lượt về 12% và 11% một năm. Thống đốc Bình cũng từng tuyên bố sẽ đưa trần huy động về quanh 10% trong năm 2012. Như vậy, nhiều khả năng, lần giảm về 9% một năm này sẽ là lần giảm cuối cùng trong năm nay.
Từ ngày 8/5, Ngân hàng Nhà nước cũng chính thức áp trần lãi suất cho vay không cao quá 3% so với huy động. Theo đó, lãi suất cho vay với 4 lĩnh vực ưu tiên gồm nông nghiệp nông thôn, doanh nghiệp nhỏ và vừa, công nghiệp phụ trợ, xuất khẩu là 15% một năm. Sau đó, khi lãi huy động về 11% hôm 28/5, mức này điều chỉnh về 14%. Và nếu như lãi đầu vào về 9% một năm vào ngày 11/6 sắp tới như Thống đốc Ngân hàng Nhà nước tuyên bố, lãi suất cho vay cao nhất sẽ là 12%.
Trước đó, một số ngân hàng kiến nghị liệt thêm đối tượng khác trong đó có thể là bất động sản, chứng khoán vào diện được hưởng trần cho vay ưu đãi, song Ngân hàng Nhà nước chưa đưa ra quyết định cuối cùng. Hiện, lãi suất cho vay bất động sản, tiêu dùng tại các ngân hàng thương mại vẫn cao phổ biến 17 - 19%.
Tại buổi thảo luận chiều 7/5, một số đại biểu Quốc hội cho rằng lãi suất cho vay thời gian qua giảm chậm. Trả lời về vấn đề này, Thống đốc Bình cho rằng bản thân ngân hàng cũng là doanh nghiệp kinh doanh, mua bán tiền tệ. Do đó, họ chỉ bán được (hay cho vay) với giá thị trường có thể chấp nhận. Bản thân các ngân hàng, thanh khoản đã cải thiện nhưng chưa chắc, nên vẫn chưa dám tăng trưởng cho vay một cách mạnh mẽ. Vì cuối năm 2011, hệ số sử dụng vốn của hệ thống là trên 116% nhưng nay chỉ còn 90%.
Ông Bình nói thêm, ngay trong tháng 2, Ngân hàng Nhà nước đã bơm 60.000 tỷ đồng hỗ trợ cho nông nghiệp nông thôn. Còn trước đó, cuối năm 2011, cơ quan này cũng đưa 30.000 tỷ đồng cứu các nhà băng mất thanh khoản. "Tổng tất cả gói tiền đưa ra là vô cùng lớn. Chính vì thế, thanh khoản được cải thiện và tránh được tình trạng cuối quý IV/2011, các ngân hàng đổ vỡ hàng loạt", người đứng đầu Ngân hàng Nhà nước chia sẻ.
Nói như Thống đốc Bình, Ngân hàng Nhà nước thời gian vừa qua đã nỗ lực áp dụng chính sách tiền tệ thận trọng và linh hoạt. Hàng loạt loại lãi suất, trong đó có liên ngân hàng, thời gian gần đây giảm hàng loạt. "Năm ngoái, lãi suất trên 20% một năm, nhưng nay chỉ 4- 5%. Kỳ hạn qua đêm, trước kia có lúc 15-17% nhưng nay xuống thấp, có hôm chỉ còn 0,5%", ông Bình nói. Đặc biệt không thể không kể đến việc lãi suất huy động, cho vay giảm mạnh, nhất là vào cuối tháng 5.
Giải pháp để tháo gỡ khó khăn, theo ông Bình, là sẽ giảm thêm 2% lãi suất đầu vào, về 9% vào ngày 11/6 sắp tới. Từ đó, trần lãi suất cho vay cũng sẽ giảm về 12% đối với 4 lĩnh vực ưu tiên.
Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước sẽ yêu cầu các nhà băng giảm lãi suất cho vay trong thời gian tới. Trước đó, phương án thành lập công ty mua bán nợ để xử lý số nợ trên dưới 100.000 tỷ đồng cũng được đem ra bàn bạc. Nguyên tắc xử lý là bảo toàn vốn, tạo thanh khoản nhất định cho các ngân hàng trên cơ sở đó có lượng vốn cần thiết để cho vay.
Chính sách tiền tệ và tài khóa cũng sẽ được phối hợp chặt chẽ trong thời gian tới. Theo tiết lộ của Thống đốc Nguyễn Văn Bình, lượng tiền gửi của kho bạc Nhà nước tại Ngân hàng Nhà nước lên tới 50.000 tỷ đồng. Nếu giải ngân được khoản này cũng góp phần giúp cho hệ thống cải thiện, có thể đẩy mạnh tín dụng trong thời gian tới.
Ngân hàng Nhà nước cũng tính đến việc thành lập dự án hỗ trợ vốn cho vay mua nhà của những người thu nhập trung bình, thấp để giải phóng hàng tồn kho. Trên cơ sở hiện có, có thể sẽ tiến hành cơ chế bão lãnh tính dụng với doanh nghiệp vừa và nhỏ để doanh nghiệp có thể vay vốn ngân hàng. Ông Bình tiết lộ: "Đến 31/5, tăng trưởng tín dụng từ mức âm 2,32% những tháng đầu năm đã nhích lên được mốc dương. Từ tháng 6, tín dụng có thể tăng trưởng dương".
Trước đó, trong cuộc họp với nhóm "G14", Ngân hàng Nhà nước cũng nhận được đề xuất thêm nhóm đối tượng được hưởng trần lãi suất cho vay từ các nhà băng khác. Trong số này, theo tiết lộ của lãnh đạo một ngân hàng tham gia, có thể có bất động sản, chứng khoán.
Theo thống kê của Bộ Kế hoạch Đầu tư, trong 4 tháng đầu năm, cả nước có trên 17.700 doanh nghiệp làm thủ tục giải thể, ngừng hoạt động, tăng 9,5% so với cùng kỳ. Đến 30/4, số còn hoạt động chỉ còn 463.800 trên tổng số hơn 647.600 đã thành lập. Từ đầu năm, Ngân hàng Nhà nước liên tục hạ lãi suất lần lượt về 13%, 12% và 11% một năm với trần huy động và 15%, 14% với trần cho vay, song vẫn khó rất ít doanh nghiệp tiếp cận được vốn giá rẻ do nợ xấu quá nhiều.
(Tuệ Minh)
